Ana Sayfa Endüstriyel Tasarım


ENDÜSTRİYEL TASARIM

554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamede endüstriyel tasarımı kavramı şu şeklide tanımlanmaktadır;
Tasarım, bir ürünün tümü, veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder.

Neden Tasarım ?

Sınırların kalktığı küresel rekabet ortamında, sektörde faaliyet gösteren diğer firmalarla yarışta öne çıkmak, müşteri beklentilerine cevap vermek ve memnuniyetini en üst seviyeye çıkarmak, ürün kalitesinin artırılması, etkin pazarlama faaliyetleri ile yapılabileceği gibi günümüz ekonomisinde tasarım yolu ile bu hedefe ulaşmış bir çok kuruluş bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar, tüketici ürün tercihinde marka, kalite, fiyat gibi unsurların yanı sıra ürünlerin dış görünümünün de oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Hatta çoğu zaman tüketiciye aynı kaliteyi sunan iki ürün arasında, dış görünüş ürün tercihinde en etkin rolü üstlenmektedir.
Bu nedenle, yeni, sürekli değişim gösteren insan ihtiyaçlarına cevap verebilen, ergonomik ve estetik niteliğe sahip tasarımlar ortaya çıkarmak, fikir sahiplerine ekonomik anlamda gün geçtikçe artan kazanımlar sağlamaktadır.
 
 ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİLİNDE SIKCA SORULAN SORULAR
 

Kimler endüstriyel tasarım tescil korumasından yararlanabilir?

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler veya Paris veya Bern Sözleşmeleri veya Dünya Ticaret Örgütünü Kuran Anlaşma hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler endüstriyel tasarım tescil korumasından yararlanır. Bunların dışında kalmasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti

uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen tasarım tescil koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki

gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye’de tasarım tescil korumasından yararlanır. 

 

Hangi ürünler endüstriyel tasarım koruması altında tescil edilebilir?

554 Sayılı KHK’nın 3. maddesi a) ve b) fıkralarına göre,
 a) “Tasarım”, bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü,
 b) “Ürün”, bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topografyaları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanısıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun birarada algılanabilen bileşimlerini, grafik

semboller ve tipografik karakterleri ifade etmektedir.
Bu tanıma göre tipografik yazı biçimleri tescil edilebilecek ve korumadan yararlanabilecektir ancak çip topografyaları ve bilgisayar programları, koruma kapsamı dışında tutulmuştur.

 

Endüstriyel tasarımların tescillerinin koruma süresi ne kadardır?

Tescilli endüstriyel tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre beşer yıllık

dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılabilir. 

 

Endüstriyel tasarım tescil koruması için aranan şartlar nelerdir?

Bir endüstriyel tasarımın korumadan yararlanabilmesi için yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması gerekmektedir.
 “Mutlak yenilik” şartı getirilmiş olup, “bir tasarımın aynısı, endüstriyel tasarım tescil başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Endüstriyel tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.
Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya

benzer amaçlı faaliyetleri kapsar ancak üçüncü şahıslara yapılan ve açıkça veya zımmen gizlilik niteliği

taşıdığı anlaşılan açıklamalar kamuya sunmanın kapsamı dışında kalır.
Ayırt edicilik niteliğin değerlendirilmesinde ise birbirleri ile kıyaslanan endüstriyel tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu gözönüne alınır. 

Bir endüstriyel tasarım tescil koruması için yeniliği etkilemeyen durumlar nelerdir?

Koruma talep edilen bir endüstriyel tasarım, Türkiye’ deki endüstriyel tasarım tescil başvuru tarihinden önceki oniki ay içerisinde veya rüçhan talebi varsa, rüçhan tarihinden itibaren oniki ay içerisinde tasarımcı veya

halefi veya bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından kamuya sunulur veya tasarımcı veya halefleri ile olan ilişkinin suistimali sonucu kamuya sunulursa, bu durum endüstriyel tasarım tescil korumasında yeniliği bozucu olarak kabul edilmez. 

 

Endüstriyel tasarım tescil korumalarında yenilik ve ayırt edici niteliğin belirlenmesi için inceleme yapılır mı?

Endüstriyel tasarımın yenilik ve ayırt edici niteliğin belirlenmesi için tescil öncesi Türk Patent Enstitüsü tarafından inceleme yapılmamaktadır. TPE tarafından başvuru ve yayın öncesi yapılan inceleme başvurunun şekilsel özelliklerinin dikkate alındığı bir incelemedir. 

 

Türkiye’ de çoklu endüstriyel tasarım tescil başvurusu yapılabilir mi?

Türkiye’ de çoklu endüstiyel tasarım başvurusu yapmak mümkündür. Çoklu endüstriyel tasarım tescil başvurularda, her bir endüstriyel tasarım için ayrı görsel anlatım ve tarifname sunulması gerekmektedir. Çoklu endüstriyel tasarım tescil başvurusunun yapılabilmesi için tasarımların veya tasarımın uygulandığı ürünlerin,

aynı alt sınıfa dahil olmaları veya bileşik bir ürünün parçaları olmaları veya aynı set/takıma ait olmaları veya birden çok nesnenin ya da sunuşun bir arada algılanabilen bir birleşimini oluşturmaları şarttır. 

 

Endüstriyel tasarım tescil belgesi ne zaman düzenlenir?

Endüstriyel tasarımın tescilinden sonra Türk Patent Enstitüsü endüstriyel tasarım tescil belgesini hemen düzenlememekte, önce endüstriyel tasarımın tescil edildiğine dair başvuru sahibine bir bildirim göndermektedir. Endüstriyel tasarım tescilin yayınından itibaren başlayan 6 aylık itiraz süresinin sona ermesinden sonra, endüstriyel tasarım tesciline karşı 3.bir kişi tarafından itiraz yapılmadığı takdirde endüstriyel tasarım tescil belgesi düzenlenir. Eğer endüstriyel tasarım tesciline karşı itiraz yapılmış ise Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun vereceği karara göre endüstriyel tasarım tescili tamamen veya kısmen iptal edilir

ya da tescilin devamına karar verilerek endüstriyel tasarım tescil belgesi düzenlenir. 

 

Endüstriyel tasarım tescilinin Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’ndeki yayını ertelenebilir mi?

Endüstriyel tasarım tescil başvuru tarihinden veya varsa rüçhan tarihinden itibaren başlamak ve 30 aydan uzun olmamak üzere başvuru sırasında yayının ertelenmesi talebinde bulunulabilir. Bir endüstriyel tasarımın yayını ertelendiğinde endüstriyel tasarıma ilişkin ürün adı ve görsel anlatımlar (resim, fotoğraf yada çizim) Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde yayınlanmayarak kamu incelemesine kapalı tutulur. Türk Patent Enstitüsü, yayın erteleme süresinin sona erdiği tarihte veya endüstriyel tasarım hak sahibinin isteği üzerine daha önceki

bir tarihte, tescil edilen endüstriyel tasarım başvurusu ile ilgili bütün kayıt ve belgeleri kamunun incelemesine açar.

 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusunda tasarımcının adı belirtilmeli midir?

26. maddenin 5. fıkrası hükmüne göre “tasarımcının kimliği başvuruda belirtilir. Eğer endüstriyel tasarım tescil başvurusunda bulunan tasarımcı değilse veya tasarımcılar birden çok ise, başvuruda bulunan kişinin endüstriyel tasarım tescil isteme hakkını tasarımcı veya tasarımcılardan ne şekilde elde ettiğini başvuruda açıklaması zorunludur”.
Mevcut uygulamaya göre bu açıklamanın endüstriyel tasarım tescil başvuru formunda beyan edilmesi yeterli olup beyanı destekleyici herhangi bir belge talep edilmemektedir. 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusunda talep edilen rüçhandaki başvuru sahibiyle Türkiye’deki başvuru sahibinin ayrı olması durumunda ne olur?

Türkiye’deki endüstriyel tasarım tescil başvurusunun sahibi, rüçhan hakkı talep edilen başvurunun sahibinden farklı olduğunda; Türkiye’deki endüstriyel tasarın başvuru sahibinin başvuru yapma haklarını nasıl elde

ettiğine, bu hakların elde ediliş tarihine ve ilgili tarafların isimlerine ilişkin bir beyanın başvuru ile beraber sunulması gereklidir. 

 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusunda tarifname sunulması gerekli midir?

554 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 26. maddesinin 2. fıkrası ve Yönetmeliğin 9. maddesi 1. fıkrası c bendinde bir endüstriyel tasarım tescil başvurusuna eklenmesi zorunlu belgeler olarak  açıklandığı üzere

başvuru sırasında, başvuru konusu endüstriyel tasarımı açıklayan bir tarifname verilmesi zorunludur. Tarifnamenin ne uzunlukta olması gerektiği ilgili Kanun Hükmünde Kararnamede veya Yönetmelikte belirtilmemiştır. Ancak Türk Patent Enstitüsü'nün uygulamalarına göre, tarifname kısa ve öz olmalıdır. İlgili endüstriyel tasarımın özelliklerine ve karmaşıklığına bağlı olarak birkaç paragraftan oluşabilir. Çoklu

endüstriyel tasarım tescil başvurularında, aynı başvuru altında tevdi edilen endüstriyel tasarımların her

biri için ayrı bir tarifname sunulması gereklidir.
 
- Tarifnamede başvurusu yapılan endüstriyel tasarımın sunulan görsel anlatımların, ayrıntılı bir şekilde ve

bunları özellikleri de belirtilmek suretiyle açıklanması ve 

- Başvurusu yapılan endüstriyel tasarım ile mevcut olan/kamuya intikal etmiş endüstriyel tasarımlar arasındaki farkların açık bir şekilde belirtilmesi beklenmektedir.

- Tarifnamede görsel özellikleri dışında ürüne ait teknik ve fonksiyonel özellikler ile üretim yöntemleri gibi ifadelere yer verilmesi korumanın kapsamını etkilememesine rağmen bu ifadeler  Türk Patent Enstitüsü’nün isteklerini karşılamamaktadır.

 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusunda sunulacak görsel anlatımlarda aranan koşullar nelerdir?

Endüstriyel tasarımların korunması hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulama şeklini gösterir Yönetmeliğin  9. maddesi 1. fıkrası a bendine göre endüstriyel tasarım tescil başvurusu esnasında sunulacak görsel anlatımlarda aranan koşullar şunlardır:

-  endüstriyel tasarımın tüm belirgin özelliklerini yansıtan ve yayın yoluyla çoğaltımına elverişli resim, çizim, grafik, fotoğraf veya benzeri biçimde hazırlanması

- düz bir fon üzerine en az 8x8 cm. en fazla 16x16 cm. boyutunda hazırlanması 

- üç boyutlu endüstriyel tasarımlarda, endüstriyel tasarımın daha iyi anlaşılabilmesi bakımından endüstriyel tasarımı bütün yönleriyle açık ve net bir şekilde yansıtan görünümlerin sunulması

- çoklu endüstriyel tasarım tescil başvurularında herbir endüstriyel tasarım için ayrı ayrı görsel anlatım takımı hazırlanması

- aynı görsel anlatım içerisinde birden fazla görünüme yer verilmemesi.

 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusu ile beraber vekaletname sunulması gerekli midir?

Endüstriyel tasarım tescil başvurusu sırasında başvuru sahibi tarafından imzalanmış noterden tasdikli bir vekaletnamenin Türk Patent Enstitüsü’ne sunulması gerekmektedir. 

Vekaletnamenin sunulması için verilen süre nedir?

Endüstriyel tasarım tescil başvuru ile birlikte sunulamayan vekaletnamelerin Türk Patent Enstitüsü’nün

başvuru noksanlarını bildirdiği idari karar tarihinden itibaren 2 ay içerisinde tamamlanması gerekmektedir. 

Rüçhan belgesinin sunulması için verilen süre nedir?

Endüstriyel tasarımların korunması hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 31. maddesine   göre rüçhan belgesi Türkiye’deki endüstriyel tasarım tescil başvurusu tarihinden itibaren 3 ay içinde sunulmalıdır. Aksi takdirde rüçhan talebi yapılmamış kabul edilir ve endüstriyel tasarım tescil başvurusunun işlemlerine rüçhansız olarak devam edilir. 

 

Endüstriyel tasarım tescil başvurusuna veya tesciline karşı itiraz süresi var mıdır?

Endüstriyel tasarımların korunması hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesi uyarınca, tescil edilmiş bir endüstiyel tasarım başvurusuna, Resmi Endüstriyel Tasarım Bülteni'nde yayımlanmasının ardından

6 ay içinde itiraz edilebilir. Yani tescil sonrası itiraz sistemi uygulanmakta olup tescil öncesi itiraz mümkün değildir. Türk Patent Enstitüsü, yapılan itirazlar doğrultusunda endüstriyel tasarım tescilinin geçerliliğine veya tamamen ya da kısmen iptaline karar verir. 

 

Bir endüstriyel tasarım tescili nasıl iptal edilebilir?

Endüstriyel tasarım tescilleri yenilik ve ayırt edici niteliğe ilişkin bir inceleme yapılmaksızın verildiğinden, tescilin Resmi Endüstriyel Tasarım Bülteni'nde yayınlanmasını takip eden 6 ay içinde endüstriyel tasarım tesciline karşı itiraz yapılmadığı takdirde, bir endüstriyel tasarım tescilinin yenilik ve/veya ayırt edici niteliğe sahip olmaması sebebiyle iptal edilmesi, ancak açılan bir iptal davasını takiben mahkemenin vereceği kararla mümkündür. 43. maddedeki hükümsüzlük hallerinin geçerli olduğu mahkeme tarafından karara bağlanırsa endüstriyel tasarımın bir kısmı yada tamamı iptal edilebilmektedir. Kısmi hükümsüzlük sonucu, iptal

edilmeyen ürün veya ürünlerle ilgili kısım için koruma geçerliliğini sürdürür. 

 

Türkiye'de fikri ve sınai haklar ile ilgili davalarda hangi mahkemeler yetkilidir?

58. Madde nin 1. ve 2. paragraflarına göre, 554 no. lu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamında açılan ve Türk Patent Enstitüsü’nün 554 no. lu Kanun Hükmünde Kararnamenin hükümlerini uygulama kararlarına karşı açılan (açılacak olan) tüm davalarda görevli mahkeme ihtisas mahkemeleridir.
Fikri ve Sınai haklarla ilgili olarak hukuk ve ceza davalarına ihtisas mahkemeleri olarak kurulmuş bulunan

“Fikri ve Sınai Haklar Hukuk ve Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemeleri” tarafından bakılmaktadır. Bu mahkemeler halen sadece İstanbul, Ankara ve İzmir’de açılmış bulunmaktadır.
İhtisas mahkemeleri kurulmamış olan yerlerdeki davalara Yüksek Hakimler ve Savcılar Kurulu’nca tayin

edilen mahalli Asliye Hukuk ve Asliye Ceza Mahkemeleri bakmaktadır.
Şu anda İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki yargılama bölgeleri için birden fazla ceza ve / veya hukuk mahkemenin olduğu yargılama bölgelerinde Yüksek Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun kararına göre bütün

Fikri Mülkiyet konuları için ceza davaları 3. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmekte, hukuk davaları ise yargılama bölgesindeki 3. Asliye Hukuk Mahkemelerde görülmektedir.
Ankara ihtisas mahkemesi Türk Patent Enstitüsü’nün vermiş olduğu kararlardan olumsuz etkilenen veya zarar gören üçüncü kişiler tarafından T.P.E.’ye karşı açılacak tüm davalarda yetkili ve görevli olacaktır.

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuruları hangi kuruluşa yapılır?

Tescil başvurusu doğrudan Cenevre’deki IB’ye (Uluslararası Büro) yapılabileceği gibi ulusal ofisler (Türk başvuru sahipleri için Türk Patent Enstitüsü) aracılığı ile de yapılabilir. Türk Patent Enstitüsü  aracılık hizmeti için ek bir ücret almamaktadır. Ulusal ofis aracılığıyla başvuru yapıldığı takdirde ulusal ofisin 1 ay içinde başvuruyu IB’ye göndermiş olması gerekir aksi takdirde başvuru tarihi, IB’ye geliş tarihi olarak değiştirilmektedir. Bu sebeple başvuruların doğrudan IB’ye yapılması daha uygun bir yol olarak görülmektedir 

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuru hangi dilde yapılmalıdır?

Başvurular İngilizce veya Fransızca olarak yapılabilir. 

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuru ücretleri nasıl ödenir?

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Başvuru ücretleri İsviçre Frangı (CHF) cinsinden IB’ye ödenir. Başvuru T.P.E. aracılığıyla yapılıyorsa dahi ücretler IB hesaplarına ödenmelidir. 

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuruysu yapmadan önce ulusal bir endüstriyel tasarım tescil başvurusu yapmış olmak veya ulusal bir endüstriyel tasarım tescilli almış olmak gerekir mi?

Lahey Sistemi çerçevesinde uluslararası endüstriyel tasarım tescil başvurusu yapabilmek için ulusal endüstriyel tasarım tescil başvurusu veya ulusal endüstriyel tasraım tescil şartı aranmamaktadır. 

Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu birden fazla endüstriyel tasarım içerebilir mi?

Bir uluslararası endüstriyel tasarım tescil başvurusu 100 endüstriyel tasarıma kadar içerebilir ancak hepsinin Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Sınıflandırmasına (Locarno Sınıflandırması) göre aynı sınıfa ait olması şartı aranmaktadır. 

Uluslararası endüstriyel tasarım tescili işlemlerinde başvuru sahibine kimler vekillik yapabilir?

IB nezdinde yapılan işlemlerde başvuru sahibini vekili olarak temsil etmek için profesyonel kalifikasyon,

uyruk veya ikametle ilgili şartlar aranmamaktadır.
Ulusal ofisler nezdinde yapılan itiraza cevap, temyiz gibi işlemlerde ise her ülkenin kendi kanunlarına göre

olan vekillik şartları geçerlidir.

Uluslararası endüstriyel tasarım tescili sisteminin işleyişi nasıldır?